نخبگان ازیک طرف سرمایه های کشور هستند و از طرف دیگر نیز حاصل صرف هزینه ها و سرمایه اند  که طی سالیان دراز و با برنامه ریزی برای بهرمندی از آنان بکار بسته شده. لذا توجه و استفاده از آنان کمتر از نفت و گاز نیست.جمعیت ۳۰ میلیونی از جوانان ظرفیت بی نظیری از انگیزه و تلاش و استعداد بالقوه است که باید در جهت پیشرفت استفاده شود.

در راستای کشف و شناسایی استعدادهای برتر در زمینه های علمی و فناوری سراسر کشور بنیاد علمی نخبگان در هر استان تاسیس شده است. متاسفانه نهایت استفاده از ظرفیت نخبگان در مرحله ی شناسایی محدود شده است. که همین مرحله ی مذبور  دچار نقایص فراوانی است از فرآیند جذب گرفته تا حمایت و استفاده، پوشش همگانی و فراگیری ندارد. . این نقد متوجه ساختار ناصحیح این بنیاد است که به شکل ظاهری لنگر یک اسم را یدک می کشد،اما در عمل بازخورد و خروجی مطلوب و مورد انتظار را ندارد.

استان البرز به سبب موقعیت خارق العاده ی جمعیتی، به ویژه جوانی جمعیت، پیشگام در تولید نخبگان در زمینه های متعدد علم و دانش و هنر و ورزش است. جمیت میلیونی، مهاجر پذیری بالا،  نرخ بالا و مثبت زادآوری، نرخ با سوادی بالاتر از ۹۵ درصد، مشارکت  اجتماعی و تحصیلات عالی در قشر زنان، وجود مراکز، صنایع و موسسات آموزشی و کاربردی فراوان در استان از جمله زمینه های موثر بر تولید و پرورش نخبگان علمی در استان البرز هستند. با این حال بر طبق گزارشات بنیاد علمی نخبگان استان تنها کمتر از ۵۰۰ نفر از این استعدادها کشف و تحت حمایت این مرکز قرار گرفته اند درحالی که ظرفیت بالقوه و بالفعل موجود بیش از آمار کشف شده است.اما سوال اصلی این است که چرا از توانمندی و استعداد این نخبگان در زمینه ی رشد و توسعه ی کشور استفاده نمی شود؟ یا به تعبیری فایده ی این تعداد نخبه( بالقوه و بالفعل) در استان چیست وقتی از آنها در برنامه ریزی ها و امور مدیریتی و عمرانی استفاده نمی شود؟

متاسفانه اولین و اصلی ترین نقدی که وارد است سیبل، ساختار مدیریتی و فرهنگ اجتماعی کلان جامعه را نشانه می رود. با این توصیف که تک محصولی بودن و تکیه بر درآمدهای نفتی و گازی همانند شمشیری دولبه اگرچه اقتصاد ایران را از دوران فئودالی و عصر کشاورزی وارد مرحله ی صنعت و پس از آن فناوری کرد. اما با گذشت یک قرن از کشف اولین چاه نفتی در ایران هنوز صادرات نفت آن هم به صورت خام بیشترین حجم صادرات و در آمد حاصل از فروش آن اصلی ترین بخش تولید ثروت کشور است. به تعبیر دیگر اصل سرمایه ها را می فروشیم که درآمد کسب کنیم. این مسئله باعث می شود که دیگر به به سرمایه های انسانی مانند نخبگان توجه نشود.

مسئله ی بعدی فرهنگ اجتماعی غلطی است که در میان جوانان، فارق التحصیلان، تحصیلکردگان و نخبگان جا افتاده است به این معنی که جذب  شغل ها و ادارات دولتی شوند. و درآمد خود را از دولت اخذ کنند. این درحالی که دولت و سیستم مدیریت کلان هم با استخدام های دولتی بی حد و حصر به افت کار آفرینی، کاهش بهره وری اداری و سازمانی، و افزایش بوروکراسی اداری و حجیم شدن بدنه ی اجرایی دولت دامن می زنند در حالی که صحیح تر آن است که با حمایت مالی و ارائه ی تسهیلات به نخبگان به توسعه ی بخش خصوصی کمک کنند.

ادامه دارد…

کلمات کلیدی:  البرز, کرج, نخبگان,نخبه,جهان سوم,جهان  غرب,فرار مغزها, دانش بنیان,فناوری ها,بنیادعلمی نخبگان

تحریریه اثر آنلاین