بخشی از آلودگی های جوی استان البرز و شهر کرج که تقریبا می توان گفت فصلی است پدیده ای موسوم به به ریزگردها و گرد و غبار است . ریزگرد ها ذرات معلقی از خاک نرم هستند از جنس بافت سنگ ها و خاک محیط مبدا، که با اندازه ی کمتر از ده میکرون با وزش باد در هوا بلند می شوند و قادرند مسافت های طولانی را طی کنند و با عث ایجاد فضای غبار آلود با  کاهش دید افقی در مسیر حرکت می شوند تا دهه ها ی پیش تنها زمانی که در رابطه با اشکال و پدیده های زمین شناسی در نواحی و اکوسیستم های بیابانی مطا لعه می کردیم با پدیده ای بنام ریزگرد آشنا می شدیم اما امروزه  با تبدیل شدن آن به معضل زیست محیطی که اکوسیستم شهر و محیط زندگی را تهدید می کند همه شهروندان به ویژه در کشور ما، کم و بیش با آن آشنا هستند .

اصلی ترین چشمه ها و مراکزی که باعث تولید ریزگرد می شوند کویرها، بیابانها، تالاب ها ، زمین های خشک   فاقد پوشش گیاهی و فرسایش یافته و بستر خشک رودخانه هایی می باشد که قبلا آب در آن جریان داشته است . در حال حاضر طبق گزارشات اعلام شده ۲۳ استان ایران نیز با این پدیده به ویژه در فصول گرم سال مواجه هستند هر چند در برخی استان ها ی غربی مانند اهواز، کرمانشاه، ایلام در ۴ فصل سال نیز هجوم ریزگردها هر از چند گاهی ساکنان را با مشکلات تنفسی غافل گیر میکند اما برای استان های واقع در دامنه های جنوبی البرز و حاشیه فلات مرکزی  تقریبا می توان گفت از اواخر اواسط فصل بهار شروع می شود و تا اواخر فصل پاییز نیز ادامه دارد بطور کلی علت اصلی نفوذ ریزگردها در ایران منشا منطقه ای و فرآمرزی دارد با وقوع خشکسالی های پیا پی در منطقه ی خاورمیانه، تداوم و ضعف امنیت سیاسی – اجتماعی در داخل این کشورها و  سو مدیریت در مقابله با کم آبی و گسترش بیابان زایی، همچنین عدم پایبندی ترکیه به معاهدات بین المللی و احداث چندین سد بر سر شاخه های دجله و فرات و در نتیجه منجر به حرکت ذرات گرد و غباری شد که کیلومتر ها از مبدا دور شده مرزها را درنوردیده و از سمت غرب و شمال غربی وارد آسمان استانهای کشورمان شده است . بخش دیگری از چشمه ها ی تولید گرد و غبار در ایران نیز در نتیجه هدر رفت منابع خاکی ، فرسایش آن ،خشک شدن آبخوان ها، احداث سد بدون مطالعات آبخیزداری جامع،و خشک شدن آب رودخانه ها و تالاب ها  در نتیجه ی کمبود بارندگی هاست.

همنطور که در بالا ذکر شد علت اصلی ریزگرد نیز در استان البرز و شهر کرج نیز با دو منشا داخلی و خارجی قابل بررسی است اما آنچه نگران کننده است در واقع همان منشا داخلی است که درواقع زنگ خطری است دال بر شکنندگی و تخریب  منابع آب و خاک و سوء مدیریت در داخل کشور. معمولا زمانی که گرد و غبار ی از غرب( عراق) وارد کشور می شود چنانچه جریان حرکت باد به سمت عرض های بالا باشد استان البرز و شهر کرج را نیز درگیر می کند اما گاهی اوقات در مقیاس محلی و به صورت محدود ،کوتاه مدت و حتی شبانه آسمان استان را غبار آلود می کند که  علت اصلی آن را می توان خاک فرسایش یافته ی دشت های اطراف استان، کارخانه ها ی شن و ماسه ی اطراف تهران و شهریار، بیابان های حاشیه ی تهران و حتی پایین دست رودخانه هایی که به دریاچه ی ارومیه می ریزند دانست که بر سر شاخه هایی آنان سد احداث شده است. به هر صورت با توجه به پیامدهایی که برای سلامتی شهروندان دارد( طبق مطالعات و تحفیفات انجام شده مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا  وشکلات تنفسی در کشور روبه افزایش است) و دیگر آثار سویی که برای موجودات ، هزینه هایی که به زمین های کشاورزی و صنعت ، آثار باستانی و گردشگری به دنبال دارد مسئولان استان هر چه سریعتر باید اقدامی انجام دهند.

کلمات کلیدی:محیط, مخاطرات زیست محیطی,آلودگی هوا,علت آلودگی هوا,ریزگردها,فرسایش خاک، تهران,تالاب ها,گرد و غبار, البرز, کرج

سرویس اجتماعی اثر آنلاین