سهم ایران از مخاطرات محیطی

ایران به صورت بالقوه در معرض بسیاری از بلایای طبیعی قرار دارد که ناشی از وضعیت خاص طبیعی و موقعیت جغرافیایی آن است. بخش بزرگی از کشور ایران در محدوده فلات ایران قرار دارد.

واژگان کلیدی: مخاطرات محیطی، فلات ایران، وضعیت طبیعی، موقعیت جغرافیایی، نبود قوانین

فلاتی که خشکترین بیابانهای جهان را در خود جا داده است. بارش در ایران بسیار اندک بوده و پراکنش آن نیز در تمام نقاط کشور یکسان نیست. میانگین بارش در ایران کمتر از ۲۵۰ میلیمتر در سال است که این مقدار نزدیک به یک سوم میزان جهانی آن است. از طرف دیگر کشور ایران در یک منطقه زلزله خیز واقع شده است که ما تا کنون شاهد بسیاری از خسارتها و تلفات ناشی از این وضع بوده ایم. نمونه هایی از این محدودیتها موجب شده که ایران به خودی خود بستری برای بروز حوادث طبیعی باشد،به طوریکه از حدود ۴۳ حادثه طبیعی در جهان، ایران در معرض ۳۳ نوع آن قرار دارد. این در حالی است که منابع طبیعی به دلیل جمعیت بالای کشور تحت فشار روز افزون است. به عنوان مثال طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۰۷، کاهش سالانه منابع داخلی آب شیرین در ایران بیش از ۶ برابر شاخص جهانی است. چنین وضعیتی در کنار آلوده شدن آبها توسط دفن نادرست زباله ها، اوضاع را وخیم تر می کند. مسأله استفاده بیش از حد از آبهای زیرزمینی ضمن افت سطح آبهای زیرزمینی منجر به بروز مخاطراتی چون فرونشست زمین می شود که نمونه های آن به وفور در مناطق مختلف کشور قابل مشاهده است.

خشکسالی در کنار سیل و زمین لرزه بیش از حوادث دیگر به کشور صدمه زده است. طبق نظر کارشناسان سالانه یک میلیون هکتار به وسعت بیابانهای کشور افزوده می شود و رشد و شتاب فرسایش خاک نیز ۶ برابر استاندارد جهانی است. طوفانهای حامل گرد و غبار نیز طی سالهای اخیر موجبات بسیاری از ناراحتیهای تنفسی و غیره را فراهم آورده اند. گاز کربنیک و سایر آلاینده های هوا در شهرهای بزرگ نیز بر شمار مبتلایان به بیماریهای قلبی و تنفسی می افزاید. امروز تهران را می توان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان دانست. تمام این مسائل به اضافه عدم توجه به بحث حقوق محیط زیست در کشور و نبود قوانین محکم برای مقابله با خاطیان در این باره، اولویت قائل نشدن برای حل بحرانهای زیستی و اختصاص بودجه های اندک، اختیارات محدود و توان اندک سازمان محیط زیست و عدم همکاری با این سازمان توسط نهادهای دولتی و خصوصی و در عوض توقعات بسیار از این سازمان برای مرتفع ساختن مشکلات، مواردی هستند که بر شدت آسیبهای ناشی از مخاطرات محیطی می افزایند.

واژگان کلیدی: مخاطرات محیطی، فلات ایران، وضعیت طبیعی، موقعیت جغرافیایی، نبود قوانین

زهرا جوادی، تحلیلگر مسائل محیط زیست