,اثرآنلاین, امور شهری, برنامه ریزی مشارکتی, تصمیم سازی, تصمیم گیری, حکمروایی شهری, سازوکارهای ساختاری, شهر کرج, شهرداری کرج, شهروندان, شورای شهری, فرهنگ شهرنشینی, مدیریت شهری, مدیریت مطلوب, مشارکت
مدیریت شهری امروزی در شهرهای بزرگ دیگر قادر نخواهد بود با روش های سنتی و معمول گذشته این مشکلات را حل کند و در ارائه خدمات یک سویه موفقیتی بدست آورد. امروزه ضرورت مشارکت شهروندان در بهبود وضعیت کالبدی و اجتماعی شهرها بر کسی پوشیده نیست. تجربه ی کشورهای مختلف جهان در اداره شهرها نشان می دهد، اداره شهرها به نحو مطلوب در بسیاری موارد از توان دولت خارج است . باید توجه داشت که برای تامین نیاز های اساسی جامعه شهری ،شرکت دادن مردم در تصمیمات و سیاست گذاری ها بسیاری ضرورری است و یکی از اصول بنیادین در استراتژی توسعه از پایین تلقی می شود. در ایران در سال های اخیر به محو فزاینده ای سخن از مشارکت شهروندان در تمامی امور مطرح بوده است. تشکیل شوراهای اسلامی شهر نمونه ای از این نوع مشارکت می باشد . با تشکیل شوراهای اسلامی گام بلندی در جهت مشارکت شهروندان در تصمیم گیری ها و انتخاب مدیران اداره امور شهر برداشته شد. با وجود پیش بینی هایی که در قانون برای مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها دیده شده است به نظر می رسد در سیستم اداری و مدیریتی شهرداری ها و روند اجرای امور موانع و مشکلات متعددی برای شکل گیری مشارکت معنی دار و فراگیر شهروندان وجود دارد. شهر کرج با جمعیت میلیونی خود، جز مادرشهر های بزرگ ایران می باشد، که مدیریت شهری در آن نیازمند رویکرد نوینی می باشد. بایدگفت که موفقیت در امر مدیریت شهری کرج، در گرو مشارکت مردم و نهادهای محلی است و تنها با جلب اعتماد عمومی، تشویق مردم در مراحل مختلف و استفاده از مشاوره عمومی باعث می شود که مدیریت شهری کرح تا حدود زیادی در تدوین اهداف و قابلیت های اجرایی با موفقیت همگام باشد و در نهایت بتواند با تکیه بر داده های موثق، و با اتکا به پشتوانه مردم، موفقیت خود را تضمین کنند. عدم مشارکت شهروندان در اداره ی امور شهرکزج پیامدهای منفی برای مدیریت شهری و هم برای ساکنین شهر ایجاد خواهد کرد که از جمله می توان به افزایش محدودیت ها و مشکلات مدیریت شهری به دلیل افزایش هزینه ها و صرف انرژی زیاد و کاهش علاقه عاطفی شهروندان به محل زندگی خود اشاره کرد. در برنامه ریزی و مدیریت مشارکتی شهر کرج، ضمن آگاهی از نیازها و مسائل مردم و بررسی نگرش آنان در میزان نقشی که می توانند در رفع مشکلات شهری داشته باشند، زمینه ی مساعدی برای برقراری ارتباط منطقی و صحیح بین نهادهای خدمت رسان به شهروندان و خود شهروندان فراهم ساخته و اعتماد میان شهروندان و مدیریت شهری برقرار می شود. مزایای مشارکت شهروندان در برنامه ریزی شهری کرج عبارت است از: سهیم شدن مردم در قدرت ، افزایش سطح آگاهی های عمومی جامعه ، ایجاد حس مسئولیت اجتماعی و تعلق به جامعه ، بهبود کیفیت طرح ها و برنامه ها ، پذیرش طرح ها و برنامه ها توسط مردم ، عدم تمرکز برنامه ریزی ، بازآموزی برنامه ریزان ، دست یابی به مدیریت خوب و جامع. از سوی دیگر موانعی نیز در مشارکت شهروندان در امور شهری کرج وجود دارد که می توان به: فقدان نهادهای کارآمد برای تجمع و بیان خوسته های مردم و تبدیل آن به سیاست ، بوروکراسی ، فقدان سازمانهای غیر رسمی ، فقدان قابلیت های لازم (سمبولیک،استخراجی ،پاسخگویی ، توزیعی )، نارساییهای ارتباطی ، واگرایی ، سلسله مراتب رسمی به جای پلورالیسم ، عدم قابلیت (عدم تمایل)نظام تصمیم گیری در واگذاری نقش ها و اقتدار به نهادهای مربوطه ، عدم آگاهی مردم ، فقدان تنوع ساختاری ،عدم برخورداری نهادها از استقلال لازم و … اشاره کرد.
مشارکت های مردم در مدیریت امور شهری کرج را را می توان از چند جهت تقسیم بندی کرد :
ردیف | نوع مشارکت | مصداق عملی |
۱ | مشارکت مالی | مشارکت اجباری تحت عنوان عوارض ها و مالیات ها مشارکت اختیاری مثل کمک مالی بلاعوض یا سرمایه گذاری با نهادهای اداره کننده شهر |
۲ | مشارکت دهنی و معنوی | گزارشات مردمی، پیشنهادات و انتقادات یا تشکر که به صورت کتبی یا شفاهی صورت می گیرد |
۳ | مشارکت فیزیکی | با توجه به تخصص و توانایی با مدیران شهری همکاری می کند .مثل نگهداری از گیاهان ،مشارکت در نظافت محله ،مشارکت در تفکیک زباله و جمع آوری آنها |
۴ | مشارکت سیاسی | شرکت افراد در رای گیریها یا اعتراضها و تحصن ها حضور در جلسات شورهای شهر |
۵ | مشارکت ابزاری | مشارکت ابزاری منقول : مثل در اختیار قرار دادن خودرو شخصی برای انجام پروژه ای مشارکت ابزاری غیر منقول: مثل واگذاری ملکی برای مدتی جهت انجام برنامه ای خاص |
در کل باید گفت که برای بهبود وضعیت وضعیت مادرشهر کرج باید رویکرد مشارکتی در برنامه ریزی و مدیریت شهری کرج با استفاده از سازو کارهای لازم و ایجاد زیرساخت های مورد نظر ایجاد و سپس تقویت گردد.
بر اساس طرحی از علیرضا گروسی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
واژگان کلیدی: مشارکت, شهروندان, برنامه ریزی مشارکتی, مدیریت شهری, امور شهری, سازوکارهای ساختاری, فرهنگ شهرنشینی, شهر کرج, شورای شهری, شهرداری کرج, مدیریت مطلوب, حکمروایی شهری, تصمیم گیری,تصمیم سازی