طی دهه های اخیر رشد سریع شهرنشینی و گسترش همه جانبه شهرها سبب ایجاد انوانع آلودگی ها و معضلات طبیعی و انسانی را برای شهروندان شده است. این معضلات سبب شد تا دیدگاه های متنوعی در باب شهر ها و توسعه آنها توسط اندیشمندان مطرح شود. توسعه پایدار شهری یکی از دیدگاه های مهم در این زمینه می باشد به گونه ای که  دست یابی به پایداری در توسعه شهرها در جهان امروزی به عنوان پیش نیاز و شرط ضروری برای توسعه پایدار در سطح جهانی قلمداد می شود. پایداری اجتماعی از مهم ترین ابعاد پایداری در شهرها می باشد.  طبق تعاریف بین المللی پایداری اجتماعی به توانایی جامعه برای حفظ ابزارهای ضروری ایجاد ثروت ، رفاه و مشارکت اجتماعی برای گسترش یکپارچگی اشاره می کند و به عنوان یک مفهوم، به دنبال حفظ و ثبات مولفه های اجتماعی و فرهنگی جامعه است. بعد اجتماعی به این دلیل مهم می باشد که هر چیزی و هر اتفاقی در درون زمینه اجتماعی روی می دهد. یعنی تمامی تاثیرات محیطی و تعملات اقتصادی نتایج ارزش های اجتماعی هستند. پایداری اجتماعی به دنبال بالفعل سازی توانمندی های افراد و گروه ها برای زنذدگی در کنار یکدیگر و فراهم سازی زمینه ایجاد احساس مشترک عاطفی و روانی میان ساکنان هر و یا محله است. پایداری اجتماعی با بهره گیری از تغییر نگرش در ارزش ها، باورها و نوع نگاه شهروندان نسبت به مکان زندگی و محیط زیست و اطرافیان در جهت افزایش سطح کیفیت زندگی می باشد. شهر نظرآباد با توجه به جمعیت مهاجر بالایی که در سال های گذشته به آن اضافه شده است، شاهد رشد گسترده شهر و شهرنشینی بوده است، بنابراین ضرورت دارد که ابعاد اجتماعی شهر نظرآباد بررسی گردد تا راهکارهای مناسب برای افزایش پایداری اجتماعی در این شهر شناسایی گردد و برای بهبود اوضاع شهر در برنامه ریزی ها و مطالعات مربوط به این شهر پیشنهاد گردد. در این میان مقبول ترین رهیافت برای اندازه گیری پایداری و توسعه پایدار، به کاربردن معرف ها و شاخص هاست.  بر اساس طرح مطالعاتی که توسط نویسنده این نوشتار در شهر نظرآباد انجام پذیرفته است، شاخص های امنیت، انسجام اجتماعی، دسترسی به خدمات شهری، رضایتمندی، هنجارگرایی، ارزش های رفتاری و مشارکت در امور شهری به عنوان شاخص های اصلی و متغیرهای ۴۹ گانه برای شاخص های تعریف گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که شاخص های هفت گانه پایداری اجتماعی در شهر نظرآباد هیچ کدام مطلوب نبوده و وضعیت این شاخاص ها منفی ارزیابی می شود. از سودی دیگر در سطح بندی نواحی شهر نظرآباد با استفاده از مدل ویکور (VIKOR) بر اساس این شاخص ها انجام پذیرفت، نشان داد که ناحیه ۴ شهر نظرآباد حالت نیمه توسعه یافته،  ناحیه توسعه متوسط و نواحی ۱ و ۳ و ۵ به صورت کمتر توسعه یاقته و محروم می باشند. این وضعیت لزوم برنامه ریزی های منسجم اجتماعی- فرهنگی در قالب برنامه ریزیهای شهری و توجه به جمعیت شهری و ویژگی های جمعیتی شهر نظرآباد را نشان می دهد. توجه به نظرات شهروندان در امور شهری و مدیریت آن، برگزاری برنامه های فرهنگی در سطح شهر، تقویت سرمایه های اجتماعی با استفاده از آموزه های دینی، اطلاع رسانی صحیح و شفاف به شهروندان از سوی مسئولین شهری، استفاده از فناوری های نوین و پیشرفته ارتباطی برای تبادل اطلاعات، تاسیس کارگزوه های مشورتی برای شورایاری ها در سطح محلات و نواحی شهری، افزایش سطح دسترسی  مردم به خدمات شهری به منظور ایجاد عدالتف فضایی در شهری، نفی قومیت گرایی در شهر و موارد دیگر از جمله پیشنهادات افزایش پایداری اجتماعی در شهر نظرآباد می باشد.

واژگاه کلیدی: پایداری اجتماعی,شهروندان, مشارکت شهری, امنیت شهری, انسجام اجتماعی, دسترسی به خدمات شهری, رضایت مندی, ارزش های رفتاری,نواحی شهری,نظرآباد, توسعه پایدار, توسعه شهری,هنجارهای شهری

برگرفته از  پژوهشی با عنوان سنجش پایداری اجتماعی در  نواحی شهری نظرآباد توسط علیرضا گروسی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس